KARŞIYAKA STADI

(KarşıyakaLIFE Eylil 2014 sayısında yayınlanmıştır)

Futbolun en önemli öğelerinden biri taraftar, diğeri de stattır. Karşıyaka Spor Kulübünün (KSK) 102 yılı biten geçmişine baktığınızda bu iki ögeyi hep başta görürsünüz. Karşıyaka taraftarı semtinden kopmadan büyümüş bir taraftardır. Değil Türkiye’de dünyanın neresine giderseniz gidin karşılaşacağınız bir KSK taraftarı size futbol, basketbol veya voleybol takımından söz ederken mutlaka cümlelerinde Karşıyaka semti de geçer. Bu cümleler içinde geçen, bir de Karşıyaka Stadıdır. Karşıyaka Stadı, sadece futbol oynanan bir alan değildi. İçinde spor salonu, atletizm pisti, tenis kortları, açık basketbol sahaları, KSK yönetim ofisleri, ön tarafında mendirek ve kayıkhanesi ile yelken sporuna da hizmet veren bir spor kompleksiydi. “di” diyorum, şu anda kayıkhane, tenis kortları, eskimiş ve her an çökecek gibi duran spor salonu bir kenara bırakılırsa, futbol sahası ve tribünleri bakımsız. Hatta bir köy merası bile sahadan daha düz ve yeşildir. Bir yandan 30 yılı aşkın süredir o statta her hafta minyatür kale futbol oynayan, diğer yandan yılardır KSK’de yöneticilik yapma onuruna erişen bir Karşıyakalı olarak bazı tespitlerim de var.

Ocak 2014’de buraya Karşıyaka Stadı yapımı için Gençlik Spor Bakanlığı ihaleye çıktı ve 15.000 kişilik stat için düğmeye basıldı. Biraz oldubitti ile bu günlere gelindi. Bir yandan Ankara “buraya stat yapacağız” derken, yerel ve büyükşehir belediyeleri “hayır yapmayın Örnekköy’de biz yer tahsis ettik oraya yapılsın” diyor. Ve kayıkçı kavgası sürüp giderken en büyük yarayı Karşıyakalı ve Karşıyaka Spor Kulübü alıyor. Bir de stadı kullanan bir kesim ile stat çevresinde oturanların muhalefeti var.  Herkes kendi açısından haklı, fakat ortak bir yol bulunmalı. Ne yazık ki bu ortak yolu, ortak aklı bulmakta, diyalogda zorluk yaşıyoruz. Bunda en önemli etki siyaset maalesef. Olayın siyasi malzeme yapılması sporun tarafsızlığı ile bağdaşmıyor.

Karşıyaka Stadının Tarihi

Emektar Karşıyaka Stadının geçmişi Erkan Serçe ve Enis Berber’in Karşıyaka Tarihi kitabında şöyle anlatılıyor; KSK Yönetim Kurulu, 4 Şubat 1931 günü yaptığı toplantıda, İsmet Paşa Bulvarı (Çamlık Sokağı) üzerindeki bir arazinin, İzmir Belediyesinden satın alınmasını kararlaştırmıştı. Ancak söz konusu arazinin gerçek sahibinin Milli Emlâk İdaresi olduğu, CHP tarafından satın alınmış, spor sahası yapılması kararlaştırılmıştır" diyen bir gazete haberinden anlaşılmaktadır. Orman Fidanlığına bitişik ve 22.000 metrekare büyüklüğünde olan arazinin, CHP’ye maliyeti 1600 küsur liraydı.  Karşıyaka Stadı, Yeni Asır'ın manşet yaptığı üzere, "Partinin Gençliğe Armağanı" idi. 12 Haziran 1937 günü temel atma töreni gerçekleştirildi. Temel atma töreninden on ay sonra 1938 Nisanında, stadın tesviyesi bitmek üzere ve kulüp binası inşaatına başlamak için ise, Türk Spor Kurumu'nca hazırlanmış planlar bekleniyordu. Cumhuriyet Bayramı'nda açılması düşünülen Karşıyaka Stadı'nda dönemin Aydın Milletvekili ve Türk Spor Kurumu Başkanı olan Adnan Menderes incelemelerde bulunmuş ve Türk Spor Kurumundan kulüp binası için 8000 liralık ödeme çıkartmıştı. Statta 400 metrelik koşu yolu, atletizmin tüm dalları için uygun yerler, bir futbol sahası ve kapalı bir salon, güreş, voleybol ve basketbol yerleri, kadın ve erkek sporcular için ayrı duş ve soyunma yerleriyle kulüp yönetim kuruluna ve levazıma ait odaları içermesi planlandı. CHP, 6 Ekim 1938 Perşembe günü, Beyler Sokağı'ndaki binasında, Karşıyaka'daki stat yapılacak kulüp binası ile spor salonunu, 19.752 lira 35 kuruş keşifname üzerinden açık eksiltme ile ihale etti. Bu duyurudan bir yıl sonra, 30 Ekim 1939 günü saat 14.00'te Karşıyaka Stadı, Altay ile KSK arasında bir futbol maçı ve çeşitli güreş müsabakalarının yapıldığı resmi bir törenle açılmıştı. Bir buçuk yıl sonra, CHP Genel Sekreterliği'nin verdiği (nedenini bilemediğimiz) bir karar gereği Karşıyaka Stadı, Beden Terbiyesi İzmir Bölge Müdürlüğü'ne devren satılmıştı. 1952 yılında tel örgüler, 1971 yılında, 950.000 lira harcanmak suretiyle 4.000 seyirci kapasiteli modern bir stat haline getirilmişti. 1997 yılına gelindiğinde dönemin KSK Başkanı Ünal Kamalı, kulübün hizmet binası ile yelken, tenis ve futbol tesislerinin kendilerine devredilmesini istemiş ve 49 yıllığına kiralama işlemi yapılmıştır.  Bir mahkeme kararı nedeniyle ertesi yıl geçerliliğini yitirdiği anlaşılan (49 yıllık) bu kira kontratından sonra KSK, Onursal Başkan Selçuk Yaşar'ın önerisiyle hazırlanan "KSK Plaza ve Stat Projesi" için, Burhan Özfatura'nın İzmir Belediye Başkanı olduğu süreçte imar planında tadilat yaptırmışsa da; 2001 yılından itibaren bina ve tesislerinde işgalci konumuna düşmüş, üstelik borçlarını ödeyememişti. Tesisler 2005 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesince Üniversite Spor Oyunları (Üniversiade) için bakım ve onarımdan geçirildi. Yine aynı yıl çıkan 5340 sayılı kanunun, "En az üçü olimpik olmak üzere, 6 branşta faaliyet gösterip liglere katılan spor kulüpleri kullandıkları tesisleri GSGM'den bedelsiz devralabilir" şeklindeki maddesi, 2007 yılında yönetimi harekete geçirdi. 5 Ocak 2010 günü, Beden Terbiyesi İzmir İl Müdürlüğü ile KSK arasında, İzmir Valiliği'nde imzalanan bir protokolle Karşıyaka'daki beş dönümlük alandaki tesisler; bir çim saha, bir tartan pist, hakem ve soyunma odaları, çok amaçlı salon ve 5.000 kişilik tribün; yelken şubesinin kullandığı sahildeki alan (kayıkhane-mendirek); tenis şubesinin kullandığı bir kapalı sentetik ve üç açık tenis kortu; sosyal tesisler, bir lokal, 120 metrekarelik restoran ve 400 metrekarelik idari büro, 10 yıl süreyle bedelsiz olarak kulübe devredildi. Buna karşılık KSK, GSGM'ne biriken yaklaşık 600 bin liralık borcunu ödedi. Bu yılarda dönemin Karşıyaka Belediye Başkanı Cevat Durak zemini suni çim yapıp, seyirci kapasitesini de arttırmak için bir proje sundu. Bu proje de Atletizm federasyonuca gülle ve cirit atılamayacağı gerekçesi ile ret edildi (O gün bu gün ben Karşıyaka stadında bir tek güleci ve ciritçi görmedim). O gün bu proje uygulansaydı belki de bu gün farklı konular konuşur olacaktık. 

Yeni Proje

Karşıyaka stadı ve tesisler hem kullanım hem de eskiliği açısından yenilenmesi kaçınılmaz durumda. Projenin kulüp binası, kapalı salon ve yelken şubesinin de ihtiyaçlarına cevap vermesi bana göre en iyi çözüm olacaktır. İhalesi sonuçlanan projede, kulüp binası ve kayıkhanenin bulunduğu bölüm yıkılarak biri dört katlı KSK ve Gençlik Spor İl Müdürlüğünün idari kullanımına sunulacak, diğeri ise beş katlı gelirin KSK ve Gençlik Spor İl Müdürlüğü ile paylaşılacağı gelir getirici bina tasarlanmıştır. Stat 15.000 kişilik tamamı kapalı tribünden oluşmaktadır. Bu şekli ile KSK gerek kiradan gerekse stattan yıllık azımsanmayacak bir gelire kavuşacaktır.

Endüstriyelleşme günümüzde hergün daha çok kendini kabul ettiren bir gerçek. Bu futbol için de geçerli. Birçok taraftar grubu ise buna karşı. Futbolun duygusallığını, tribün kültürünü yok ettiğine inanılıyor. Diğer yandan statlar kulüplerin bir gelir kapısı. Bu noktada yöneticilerin gelir ararken taraftarı da üzmeden bir çözüm üretebilmesi önemli. Yeni stat bu konuda bir fırsat. Bir yandan numaralı koltuk ve VIP localar ile gelir yaratırken, yandan cefakâr taraftar için tüm dünyada uygulanan koltuksuz tribün bölümleri yani “safe standing” tasarlanarak planlanmalı. Unutulmamalı ki her taraftarın kombine almaya gücü yetmeyebilir fakat her taraftarın KSK’yi izlemeye hakkı var. Bu yüzden kombinesi olmayan taraftarlarında stadyuma gelebilmesi için her maça bilet satmak gerekmektedir. İşte proje revize edilirken, özellikle Karşıyaka Voleybol altyapısı için bir kapalı salon, safe standing yani koltuksuz tribün ve deniz tarafında yelken şube için modern bir kayıkhane ve mendirek unutulmamalıdır. Diğer yandan Tenis şube için Mavişehir’de yeni bir alan ivedilikle bulunmalıdır.

Gelelim stat yapılınca yaşanacak insan ve trafik kalabalığına. Bu konuda görüşler farklı. Bu çevrede yaşayanlar taraf olduğu için düşünceleri farklı olabilir. Dünyanın her şehrinde, o kentin kalbinde şehir statları var. Bu statta İzmir derby’leri zaten İl Güvenlik Kurulu kararı ile oynanmaz. Yılda özel ve kupa maçları dâhil 20 hafta maç olur. Karşıyaka taraftarı araba ile maça gelmez. Trafik sıkışıklığı her Çarşamba Bostanlı Pazarında yaşanan kadar olur o da 3 saati geçmez. Çevre esnafı kazanır. Son öz olarak; Karşıyaka taraftarı aşk’ın taraftarıdır. kArŞıyaKnın içinde AŞK vardır. Karşıyakalı stadını istiyor. İster Karşıyaka’ya, ister Örnekköy’e, ister Mavişehir’e.  Bu stat AŞK’ın mabedi olmalıdır.